KATOWICE

Katowicki Park Leśny





Katowicki Park Leśny (UTM CA56/UTM CA66) Właścicielem parku jest miasto, jednak cześć terenów parku to tereny leśne, które są własnością Nadleśnictwa Katowice. Na mocy porozumienia z 1979 r. zostały one udostępnione miastu. Administratorem parku jest Zakład Zieleni Miejskiej w Katowicach, który zajmuje się utrzymaniem czystości na całym terenie parku łącznie z terenami leśnymi. Z kolei Nadleśnictwo Katowice ma prawo do użytkowania terenów leśnych.

Powierzchnia parku obejmująca tereny miejskie, parkowe oraz leśne wynosi 420 ha. Przepływający przez park Potok Leśny jest włączony w program ochrony dolin rzecznych i potoków. Obszar parku, uważany za jeden z cenniejszych na terenie Katowic, planuje się objąć ochroną w formie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego. Park został włączony w Ekologiczny System Obszarów Chronionych w Katowicach i wchodzi w skład leśnego pasa ochronnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.

Północna część parku, zwana Doliną Trzech Stawów jest omówiona jako osobne stanowisko obserwacyjne. Obie części Parku opisane zostały w artykułach:
1. Alicja Miszta, 2012 — Ważki w Katowickim Parku Leśnym. Cz. I., Historyczne zmiany w dolinie Pottoku Leśnego. Przyroda Górnego Śląska, Biul. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, nr 69.
2. Alicja Miszta, Krzysztof Przondziono, 2012 — Ważki w Katowickim Parku Leśnym. Cz. II., Skład odonatofauny w latach 2002-2011. Przyroda Górnego Śląska, Biul. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, nr 70.

POWRÓT
Ważki Katowic

Zdjęcia: Katarzyna Przondziono
polska.e-mapa.net
Badania terenowe i tekst: Krzysztof Przondziono
© Ewa Miłaczewska

 
 
 
Katowicki Park Leśny leży po południowej stronie autostrady A4, po północnej zaś Dolina Trzech Stawów. Droga oznaczona na mapie nazwą Trzech Stawów to prawdopodobnie najdłuższa i najlepiej utrzymana rolkostrada w Polsce.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Na zdjęciu satelitarnym zbliżenie stawów Katowickiego Parku Leśnego.
Na tym obszarze oprócz ważek spotkamy również kilka gatunków żab, jaszczurki, a nawet dzikie świnie, które czasami robią dużo bałaganu.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Zaraz za ekranem dźwiękochłonnym autostrady znajduje się staw nr 1, od wielu lat użytkowany jako kąpielisko. W 2010 roku przeszedł gruntowny remont.
(foto Katarzyna Przondziono)
Tuż przed nim licząc od źródeł Potoku Leśnego znajduje się staw nr 2 (Ozdobny). Trochę na prawo od miejsca, z którego zrobione jest zdjęcie wpływa do niego strumień.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Potok Leśny pomiędzy stawem 2 i 3. W tym miejscu najczęściej można spotkać samce świtezianki błyszczącej. Samic nie widziałem i trudno stwierdzić, czy się tu rozmnażają.
(foto Katarzyna Przondziono)
Tuż po przepłynięciu przez jaz na stawie nr 3 potok kaskadami pokonuje różnicę poziomów. W tych płytkich stopniach obserwować można całe ławice młodych rybek.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Staw numer 3 (Sumik) widok w stronę południowo wschodnią.
(foto Katarzyna Przondziono)
Ten sam staw z widocznym mechanizmem jazu — widok w kierunku zachodnim. Na jego brzegach wspólnie spędzają czas wędkarze i plażowicze.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Staw nr 4 (Grążelowy). Jedyny ze stawów w parku, przez który nie przepływa Potok Leśny. Staw Grążelowy, zasilany dwoma małymi strumykami, odprowadza do Potoku Leśnego nadmiar swojej wody jednym niewielkim ciekiem.
(foto Katarzyna Przondziono)
Staw nr 5. Pierwszy z trzech stawów tak zwanych leśnych. Z najbardziej stromymi i zacienionymi brzegami.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Widok ogólny na staw nr 6 porośnięty grążelem żółtym.
(foto Katarzyna Przondziono)
Staw nr 7 od poprzedniego dzieli tylko betonowa przegroda z zamontowaną w niej zastawką.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Zbliżenie na jednego z mieszkańców.
(foto Katarzyna Przondziono)
Parę metrów w prawo od tego stawu natrafiamy, na takie urocze zapadlisko.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Po drugiej stronie drogi (rolkostrady), na połączeniu Potoku Leśnego z jego dopływem bez nazwy, również powstało rozlewisko. Na zdjęciu marcowe roztopy.
(foto Katarzyna Przondziono)
Początek czerwca. Jeszcze kilka dni i pojawią się tu zalotki większe.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Na dopływie bez nazwy również utworzone są dwa niewielkie stawy. Na zdjęciu pierwszy, a równocześnie mniejszy z nich. Jest on ulubionym miejscem dla pióronogów i łunic czerwonych.
(foto Katarzyna Przondziono)
Na kolejnym, większym, który od rozlewiska dzieli tylko parkowa alejka we wrześniu byłem świadkiem równoczesnego składania jajeczek przez około 20 par szablaków zwyczajnych.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Widok na Potok Leśny na odcinku pomiędzy rozlewiskiem a stawem Sumik.
(foto Katarzyna Przondziono)
Na terenie parku, przy ulicy Francuskiej, znajdują się jeszcze dwa małe stawy utworzone za czasów PRL dla odbywającej się tutaj wystawy kwiatowej Na zdjęciu większy z nich 8.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Oba stawy położone są na krótko koszonym trawniku w pewnym oddaleniu od drzew. Na zdjęciu mniejszy ze stawów.
(foto Katarzyna Przondziono)
Widok ogólny na trawnik pomiędzy stawami.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Latem stawy wysychają. Nie przeszkadza to w najmniejszym stopniu licznym szablakom krwistym w składaniu tu swoich jajeczek. Przebywa tu również całkiem sporo pałątek zwyczajnych.
(foto Katarzyna Przondziono)
Wyschnięte dno odsłoniło całe pokłady muszli ślimaków.
(foto Katarzyna Przondziono)

   
Ważki zarejestrowane w Katowickim Parku Leśnym
w trakcie wielokrotnych obserwacji w ciągu lat 2011 i 2012
(28 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi
 
Zygoptera

Świtezianka błyszcząca Calopteryx splendens
Pałątka pospolita Lestes sponsa
Pałątka zielona Chalcolestes viridis
Straszka pospolita Sympecma fusca
Tężnica wytworna Ischnura elegans
Nimfa stawowa Enallagma cyathigerum
Łątka dzieweczka Coenagrion puella
Oczobarwnica większa Erythromma najas
Oczobarwnica mniejsza Erythromma viridulum
Łunica czerwona Pyrrhosoma nymphula
Pióronóg zwykły Platycnemis pennipes
Anisoptera

Żagnica jesienna Aeshna mixta
Żagnica ruda Aeshna isoceles
Żagnica wielka Aeshna grandis
Żagnica sina Aeshna cyanea
Husarz władca Anax imperator
Husarz ciemny Anax parthenope
Żagniczka wiosenna Brachytron pratense
Szklarka zielona Cordulia aenea
Miedziopierś metaliczna Somatochlora metallica
Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata
Ważka płaskobrzucha Libellula depressa
Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum
Zalotka większa Leucorrhinia pectoralisgatunek chroniony
Szablak czarny Sympetrum danae
Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
Szablak późny Sympetrum striolatum
Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum
 
Obserwacje

Świtezianka błyszcząca
Calopteryx splendens
Kilkakrotne obserwacje pojedynczych samców.
 
Pałątka pospolita
Lestes sponsa
Co najmniej 100 samców i kilkanaście samic.
 
Pałątka zielona
Chalcolestes viridis
Pojedyncze sztuki obserwowane trzykrotnie w trakcie badań.
 
Straszka pospolita
Sympecma fusca
Jednokrotna obserwacja jednego osobnika.
 
Tężnica wytworna
Ischnura elegans
Wielokrotne obserwacje licznych samców i samic oraz ich zachowań rozrodczych.
 
Nimfa stawowa
Enallagma cyathigerum
Wielokrotne obserwacje licznych samców.
 
Łątka dzieweczka
Coenagrion puella
Wielokrotne obserwacje licznych samców i samic oraz ich zachowań rozrodczych.
 
Oczobarwnica większa
Erythromma najas
Wielokrotne obserwacje licznych samców szczególnie na stawie nr 10.
 
Oczobarwnica mniejsza
Erythromma viridulum
Wielokrotne obserwacje samców na roślinności wodnej, ale mniej liczne niż E. najas.
 
Łunica czerwona
Pyrrhosoma nymphula
Liczne obserwacje samców i samic.
 
Pióronóg zwykły
Platycnemis pennipes
Wielokrotne obserwacje licznych samców i samic oraz ich zachowań rozrodczych.
 
Żagnica jesienna
Aeshna mixta
Wielokrotne obserwacje licznych samców patrolujących odcinki brzegów.
 
Żagnica ruda
Aeshna isoceles
Wielokrotne obserwacje samców patrolujących odcinki brzegów.
 
Żagnica wielka
Aeshna grandis
Około 10 osobników w okolicach stawów leśnych.
 
Żagnica sina
Aeshna cyanea
Wielokrotne obserwacje samców patrolujących odcinki brzegów.
 
Husarz władca
Anax imperator
Wielokrotne obserwacje licznych samców patrolujących odcinki brzegów. Oraz samic składających jaja.
 
Husarz ciemny
Anax parthenope
Wielokrotne obserwacje patrolujących samców.
 
Żagniczka wiosenna
Brachytron pratense
Około 10 osobników w okolicach stawów leśnych.
 
Szklarka zielona
Cordulia aenea
Gatunek obserwowany parokrotnie acz nieliczny.
 
Miedziopierś metaliczna
Somatochlora metallica
Kilkakrotne obserwacje pojedynczych samców w lotach patrolowych.
 
Ważka czteroplama
Libellula quadrimaculata
Wielokrotne obserwacje licznych samców patrolujących odcinki brzegów. Samice składające jaja.
 
Ważka płaskobrzucha
Libellula depressa
Jednokrotna obserwacja samca.
 
Lecicha pospolita
Orthetrum cancellatum
Wielokrotne liczne obserwacje samców oraz tandemów oraz składanie jaj przez samice.
 
Zalotka większa
Leucorrhinia pectoralis
Ponad 20 szt samców i jedna samica.
 
Szablak czarny
Sympetrum danae
Jedna samica.
 
Szablak krwisty
Sympetrum sanguineum
Liczne obserwacje samców i samic oraz składanie jaj.
 
Szablak późny
Sympetrum striolatum
Obserwacje samców i samic oraz składanie jaj — kilkanaście osobników.
 
Szablak zwyczajny
Sympetrum vulgatum
Około 40 kopulujących par, składanie jaj i kilkanaście wolnych samców.