KIELCE

Kadzielnia — kamieniołom





Kadzielnia (UTM DB73) — wzgórze położone tuż za południową granicą ścisłego centrum miasta. Nazwa Kadzielnia pochodzi od rosnącego tu jałowca wykorzystywanego do produkcji kadzideł, lub według innej wersji, od kadzielnika (kościelnego), który dzierżawił ten teren. Od ok. 1770 do 1962 roku wydobywano tu wapienie dewońskie. Nad rozległym wyrobiskiem góruje tzw. Skałka Geologów, kulminacja w formie ostańca objęta ścisłą ochroną już w okresie międzywojennym. W ścianach kamieniołomu odsłonięto liczne jaskinie, trzy z nich połączono tworząc ścieżkę turystyczną. Ścieżka stanowi jedną z atrakcji kieleckiego Geoparku. Często można znaleźć tu skamieniałości mięczaków czy korali, szczęściarze mogą znaleźć efektowne szczątki ryb pancernych. Na południowej ścianie wyrobiska zbudowano amfiteatr miejski.

Dno wypełnione jest częściowo wodą, której ilość zmienia się znacznie w poszczególnych latach. Zbiornik nazwano Jeziorem Szmaragdowym, jest ono okresowo ograniczone jedynie do najgłębszych partii wyrobiska. Głębokość wody na znacznym obszarze jeziora nie przekracza kilkudziesięciu cm, co pozwala na jej szybkie nagrzewanie. W latach 2010-2011 jezioro znacznie się powiększyło, co pozwala mieć nadzieję na pojawienie się większej liczby gatunków, jak na razie informacje o ważkach są skąpe.

POWRÓT
Ważki Kielc

Zdjęcia: Mariusz Gwardjan
polska.e-mapa.net
Badania terenowe: Mariusz Gwardjan
Joanna Przybylska
Tekst: Mariusz Gwardjan
© Ewa Miłaczewska

 
 
 
Stanowisko znajduje się w centralnej części Kielc, na terenie nieczynnego już kamieniołomu.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w mapę aby powiększyć.
Kadzielnia na zdjęciu satelitarnym.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Bezpośrednie sąsiedztwo centrum miasta i Geopark powodują, że obserwacja ważek na Kadzielni może być miłym uzupełnieniem interesującego spaceru.
(foto Mariusz Gwardjan)
Poziom wody w jeziorze na dnie kamieniołomu jest bardzo zmienny.
(foto Mariusz Gwardjan)

 
Czasem jezioro nieomal w całości wysycha.
(foto Mariusz Gwardjan)
Brzegi zbiornika zarasta szuwar oczeretu.
(foto Mariusz Gwardjan)

 
Kiedy poziom wody opada, granice zbiornika się cofają szuwar zajmuje coraz więcej miejsca na dnie kamieniołomu.
(foto Mariusz Gwardjan)
Na górującej nad kamieniołomem Skałce Geologów latem wygrzewają się całe zastępy szablaków.
(foto Mariusz Gwardjan)

   
Ważki zarejestrowane na obszarze Kadzielni
(15 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi
 
Zygoptera

Świtezianka dziewica Calopteryx virgo
Pałątka pospolita Lestes sponsa
Tężnica wytworna Ischnura elegans
Łątka dzieweczka Coenargion puella
Oczobarwnica większa Erythromma najas
Pióronóg zwykły Platycnemis pennipes
Anisoptera

Żagnica jesienna Aeshna mixta
Husarz władca Anax imperator
Szklarka zielona Cordulia aenea
Ważka płaskobrzucha Libellula depressa
Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum
Szablak czarny Sympetrum danae
Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
Szablak późny Sympetrum striolatum
Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum
 
 
Obserwacje

Świtezianka dziewica
Calopteryx virgo
Liczna.
 
Pałątka pospolita
Lestes sponsa
Pojedyncze osobniki.
 
Tężnica wytworna
Ischnura elegans
Najliczniejsza z ważek równoskrzydłych w kamieniołomie — zwykle kilkadziesiąt osobników, pojedyncze można spotkać także poza wyrobiskiem kamieniołomu na skwerach i trawnikach przy ulicach Krakowskiej i Gagarina.
 
Łątka dzieweczka
Coenagrion puella
Pojedyncze osobniki spotykano w południowej części zbiornika.
 
Oczobarwnica większa
Erythromma najas
Pojedyncze osobniki spotkać można na grążelach porastających najgłębszą, północną część zbiornika.
 
Pióronóg zwykły
Platycnemis pennipes
Nieco mniej liczny niż tężnica, ale regularnie spotykany w ilości do kilkunastu osobników.
 
Żagnica jesienna
Aeshna mixta
Kilkakrotnie spotykano samce przeszukujące szuwar.
 
Husarz władca
Anax imperator
Pojedynczy osobnik.
 
Szklarka zielona
Cordulia aenea
Pojedyncze samce.
 
Ważka płaskobrzucha
Libellula depressa
Pojedyncze osobniki.
 
Lecicha pospolita
Orthetrum cancellatum
Pojedynczego samca obserwowano raz, w lipcu 2010 r.
 
Szablak czarny
Sympetrum danae
Dwa osobniki spotkane jednokrotnie we wrześniu 2005 r. przy bardzo niskim stanie wody.
 
Szablak krwisty
Sympetrum sanguineum
Liczne.
 
Szablak późny
Sympetrum striolatum
Późnym latem można spotkać do kilkudziesięciu osobników obojga płci wygrzewających się na nagrzanych skałach lub „tańczące” w tandemach nad wodą.
 
Szablak zwyczajny
Sympetrum vulgatum
Liczne.