| |
Samiec
|
| |
|
12 czerwca 2011 r. nad jeziorem Linie Duże (UTM WT57).
Widzimy, że jest to ważka wśród oczobarwnic wyjątkowa — jest niebiesko-czarna w ubarwieniu podobna do łątek i dawniej (na podstawie zewnętrznego podobieństwa) do rodzaju Coenagrion włączana, zaliczana była również do rodzaju Cercion i tak ją opisywał w 1999 r w swej pracy doktorskiej — „Występowanie i wybrane aspekty biologii Cercion lindenii (Selys, 1840) (Odonata: Coenagrionidae) w Polsce” Rafał Bernard.
„Erythromma lindenii generalnie zachowuje się jak inne Erythrommy, czyli lata głównie tuż nad wodą na otwartej tafli jeziora, raczej daleko od brzegu. U samców innych oczobarwnic oczy są czerwone, wiec jeśli możemy dojrzeć kolor oczu takiej ważki a nie są one czerwone, tylko mocno niebieskie, to jest to już wyraźny sygnał, żeby się im uważniej przyjrzeć” — pisze Anna Rychła.
Ten samiec usiadł na moment na turzycach. Możemy zaobserwować jego niebieskie oczy na czarnej głowie, niebiesko-czarny tułów i odwłok z charakterystycznym rysunkiem.
(foto Jolanta Kowalska)
|
| |
|
Tak pisze Piotr Zabłocki: „Dziś (6 sierpnia 2011 r.) korzystając z tego, że moja rodzina wypoczywała w gospodarstwie agroturystycznym w woj. lubuskim wybraliśmy się z Michałem na wekendowy wypad z nadzieją zobaczenia i sfotografowania gatunku, z którym w naszych śląskich okolicach zaprzyjaźnić się nie da — oczobarwnicy jeziornej E.lindenii. Choć wiedzieliśmy, że gatunek według ATLASU był stwierdzony w odwiedzonym przez nas kwadracie (UTM WT57), nie do końca byliśmy pewni jego wykrycia i zaspokojenia swoich żądzy zobaczenia ostatniego z krajowych gatunków rodzaju Erytromma. Trafiliśmy na kąpielisko nad Jeziorem Linie. Wszędzie pełno plażowiczów, naszą uwagę zaś przykuła para łabędzi niemych z młodymi. Podczas, gdy łabędzica syczała na pozwalających sobie na zbyt wiele dwóch „podejrzanych typków” z aparatem i siatką entomologiczną, my zauważyliśmy niebieską zygopterkę siedzącą metr od łabędziej rodzinki. Jedna fotka z zoomem, rzut oka na wyświetlacz aparatu i JEST! Dwie uradowane gęby zaczynają obserwację, fotografowanie i machanie siatką ku nieskrywanemu zdziwieniu wszystkich obecnych plażowiczów... Najbliższą godzinkę spędziliśmy w nadbrzeżnej roślinności, potem jeszcze wypad rowerem wodnym na rekonesans, który wykazał przelatujące tu i ówdzie tandemy oraz obecność gatunku wzdłuż wszystkich oświetlonych brzegów jeziora. Tak więc udało się, plan wykonany! W sumie w różnych miejscach jeziora obserwowaliśmy około 40 osobników tego gatunku.”
(foto Michał Wolny)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Samiec Erythromma lindenii widziany z góry.
(foto Anna Rychła)
|
| |
|
Samiec napotkany nad Jeziorem Linie Duże 2 lipca 2022 r.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Górne narządy analne samca Erythromma lindenii są trzykrotnie dłuższe od dolnych, ciemne, zakrzywione na kształt cęgów; dolne jaśniejsze, również zakrzywione.
Nogi ważki mają niebieskie pasy. Skrzydła z czarnymi żyłkami, zaopatrzone w jasne romboidalne, wydłużone pterostigmy.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Doskonale sfotografowany odwłok samca zakończony czarnymi, kleszczowatymi narządami analnymi. Na wierzchu odwłoka widzimy charakterystyczny czarny rysunek na niebieskim tle. Na drugim segmencie występuje czarna plamka w kształcie pucharu zajmująca całą długość tego segmentu. Lancetowato zakończone czarne plamy na niebieskim tle występują na segmentach S3-S6. Segmenty 7 i 8 są całkowicie czarne. Segment 9 jest całkowicie niebieski, a segment 10 czarno-niebieski. Jezioro Linie Duże (UTM WT57).
(foto Jolanta Kowalska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Jeszcze raz końcowe segmenty odwłoka z bliska. Segment 10 ma niebieski rysunek na czarnym tle w kształcie dwóch „listków”.
(foto Michał Wolny)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Końcowe segmenty odwłoka z bliska i z boku.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Głowa i tułów samca Erythromma lindenii. Tył głowy czarny, oczy jaskrawoniebieskie, za oczami mocno zredukowane do zaokrąglonych linii plamki. Tu za lewym okiem w ogóle plamki brak. Na przedpleczu dwie niebieskie owalne plamki.
(foto Michał Wolny)
|
| |
|
Na tym zdjęciu widzimy na wierzchu głowy dwie niebieskie, równoległe linie biegnące przez przednie przyoczko i za przyoczkami. Za oczami dobrze widoczne są obie plamki. Na przedpleczu obok omówionych już dwóch owalnych plamek widzimy dwie położone blisko siebie, niebieskie kreski w jego przedniej części (tu w głębokim cieniu).
(foto Michał Wolny)
|
| |
|
Ten samiec został „przyłapany” na spożywaniu obiadu.
(foto Michał Wolny)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
22 sierpnia 2015 r. nad jeziorem Gryżyńskim. Dwa samce oczobarwnic z lewej najmniejsza — Erythromma viridulum, z prawej średnia — Erythromma lindenii.
(foto Piotr Zabłocki)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
1 czerwca 2018 r. plaża w Błażejewku (część miejscowości Błażejewo), nad jeziorem Bnińskim (UTM XT48), niedaleko Kórnika. Obserwowany osobnik (samiec) kręcił się właśnie przy brzegu, obok niedużego pomostu. Lokalizacja stanowiska znajduje się poza dotychczas przyjmowaną granicą zasięgu występowania.
(foto Amanda Zinkow)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
| |
|
Samica
|
| |
|
20 lipca 2022 r. Jezioro Solecko, w gminie Drezdenko (UTM WU44) — samica siedząca na pomoście.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Ma ona barwy zielono-czarne z odrobiną koloru niebieskiego. Na końcu ciemnego odwłoka samica ma jasne narządy analne. Widać tu też jasnozieloną linię łączącą tyły oczu. Plamki za oczami mogą być prawie niewidoczne lub, jak tu, zupełnie zredukowane. Na czarnym, obramowanym zielono przedpleczu widzimy dwie jasozielone plamki.
Pterostigmy są romboidalne, podobnie jak u samców, jasne i długie.
(foto Jolanta Kowalska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Niebieski kolor u samic pojawia się na bokach środkowych czterech-pięciu segmentów odwłoka.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Ta sama samica, co wyżej. Tu widać żółtawe, krótkie pokładełka i również żółtawe, niezbyt wydatne walwy.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Plamki na głowie wygladają tak samo, jak u samca. Przedplecze ma oprócz plamek omówionych przy okazji opisywania samca, cienką zieloną lamówkę na tylnym brzegu.
(foto Michał Wolny)
|
| |
|
Na zbliżeniu widzimy również, że tylny brzeg przedplecza samicy ma ukształtowany „ząbek”.
(foto Anna Rychła)
|
| |
| |
|
Zachowania rozrodcze
|
| |
|
Tandem napotkany 20 lipca 2022 r. nad Jeziorem Solecko, w gminie Drezdenko (UTM WU44).
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Tandem. „Jeśli leci para, to właśnie często ubarwienie samicy jest wyraźną wskazówką: niebieskawe ubarwienie na środku odwłoka jest charakterystyczne dla tego gatunku (mniej lub bardziej wyraziste). Reszta dobrego oznaczenia gatunku leży już w szczegółach” — pisze Anna Rychła.
(foto Michał Wolny)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Z roweru wodnego, którego użyli Koledzy Michał Wolny i Piotr Zabłocki można było od strony wody zaobserwować wiele kopulujacych par...
(foto Michał Wolny)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
... a także liczne tandemy podczas składania jaj w wynurzoną roślinność.
I tu ciekawe spostrzeżenie — w odczuciu Michała i Piotra ten gatunek jest najłatwiejszym do obserwacji ze wszystkich gatunków oczobarwnic. Nie jest tak płochliwy przy fotografowaniu jak najas i viridulum, które uciekają czem prędzej jak najdalej od brzegu, gdy tylko się coś na nim poruszy.
Spostrzeżenie to całkowicie zaprzecza temu, co pisał Rafał Bernard. Być może Michał i Piotrek trafili na dużą, silną populację, która nie czuła nigdy zagrożenia, lub przywykła do położonego tuż obok kąpieliska. Anna Rychła ocenia tę populację na wiele setek osobników. Być może przyczyny różnicy zdań tkwią jedynie w możliwościach sprzętu fotograficznego, który w ciągu ostatnich kilkunastu lat bardzo się zmienił.
(foto Michał Wolny)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
26 lipca 2015 r. nad jeziorem Lgińsko (znanym również jako Lgiń Duży) Przemęcki Park Krajobrazowy w zachodniej części pojezierza leszczyńskiego, 9 km na północ od Wschowy. Jezioro położone koło miejscowości Lgiń. Stanowisko znajduje się na południowo wschodnim skraju zasięgu występowania tej ważki i na granicy województw wielkopolskiego i lubuskiego (UTM WT84). Obserwowano tu licznie występujące, niepłochliwe pojedyncze osobniki i kopulujące pary.
(foto Maciej Górka)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
26 lipca 2015 r. nad jeziorem Lgińsko ważki te składały również jaja.
(foto Maciej Górka)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
| |
|
Larwa/wylinka
|
| |
|
Wylinka Erythromma lindenii — wyglądem zbliżona do niektórych łątkowatych. Na pierwszy rzut oka wyróżniająca się wyraźną linią nodalną przebiegającą przez całe skrzelotchawki oraz wyraźnie zaznaczonymi rozgałęzieniami przy zewnętrznych krawędziach skrzelotchawek. Jednak cechy przynależności do gatunku są znacznie lepiej widoczne pod lupą lub binokularem.
Długość ciała 13-15 mm, długość skrzelotchawek 5-6 mm.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
