wazki_sympecma

Straszka Sympecma

To opracowanie ma na celu wykazanie cech wspólnych rodzaju straszka Sympecma, a także najważniejszych różnic, występujących u dwóch spotykanych w Polsce gatunków należących do tego rodzaju.


Rodzina			Pałątkowate Lestidae
	Rodzaj			Straszka Sympecma
		Gatunki			Straszka pospolita Sympecma fusca występująca w całej Polsce, z wyjątkiem obszarów górskich, rzadka w części północno-wschodniej kraju
		Gatunki			Straszka syberyjska (północna) Sympecma paedisca chroniona, występująca przede wszystkim w północnej i wschodniej części kraju, w górach i części południowo-zachodniej w zasadzie nieobecna. Polska nazwa tej straszki uległa zmianie i w nawiasie podano nazwę starą ze względu na to, że pod taką nazwą występuje jeszcze w literaturze. Stara nazwa zawierała mylącą informację co do jej obszaru występowania, albowiem w północnych obszarach Europy straszka ta nie występuje

NA SKRÓTY

Biotop

Cechy wspólne

Różnice

Tekst i tablica poglądowa: Ewa Miłaczewska

Zdjęcia: Andrzej Kucharski
Piotr Mikołajczuk
Ewa Miłaczewska

© Ewa Miłaczewska

Biotop
Oba gatunki, jako jedyne ważki w naszym kraju, zimują jako imagines. Wiosną przystępują do rozrodu i jak wszystkie Lestidae trzymają się wód płytkich i ciepłych, gdzie larwy mogą rozwinąć się szybko i już w połowie lata pojawia się nowe pokolenie, które rozmnażać się zacznie dopiero wiosną. Zimą w okresach odwilży zdarza się widywać straszki na tle śniegu. Zagrożeniem dla straszek jest osuszanie płytkich zbiorników wodnych, eksploatacja torfu lub żwiru prowadząca do pogłębienia, a tym samym oziębienia wód tych zbiorników, a także zanieczyszczenie wód.

	To płytki, zarośnięty roślinnością szuwarową obszar zalanej wodą żwirowni w Międzyrzecu Podlaskim. Piotr Mikołajczuk fotografował tam straszki pospolite Sympecma fusca i chronione straszki syberyjskie (północne) Sympecma paedisca. (foto Piotr Mikołajczuk)

	Nad Torfiskiem, w gminie Jakubów, powiat Mińsk Mazowiecki, straszki pospolite Sympecma fusca obserwowaliśmy razem z Piotrem latem w 2007 i 2008 roku. (foto Ewa Miłaczewska )

Cechy wspólne

	Obie straszki mają za młodu zielonkawe, błyszczące metalicznie górne powierzchnie ciała. Z czasem ciemnieją one, brązowieją i matowieją. Pozostałe części ciała są piaskowo-beżowe. Skrzydła obu straszek mają prostokątne, ciemne pterostigmy, pod którymi bezpośrednio znajdują się, jak u wszystkich Lestidae dwie lub trzy komórki. W pozycji spoczynkowej straszki składają skrzydła nie w pozycji delta jak pałątki Lestes, a wzdłuż ciała ponad odwłokiem, jak większość Zygoptera. Tu młoda samica straszki pospolitej Sympecma fusca latem. (foto Piotr Mikołajczuk)

	Za młodu obie straszki mają jasne beżowo-piaskowe oczy i zielone, metalicznie błyszczące górne powierzchnie tułowi i odwłoków. Pozostałe części ciała są piaskowo-beżowe. Z takim ubarwieniem łatwo im ukryć się wśród letnich traw. Tu młody samiec straszki pospolitej Sympecma fusca latem. (foto Ewa Miłaczewska )

	Z czasem ważki te ciemnieją i matowieją. Wiosną, w okresie rozrodu mają doskonale maskujące barwy zeschniętej zeszłorocznej roślinności. Oczy dojrzałych straszek obu płci, na wiosnę, stają się niebieskie z wierzchu, od spodu pozostają beżowe. Tu sfotografowany wiosną dojrzały samiec straszki syberyjskiej (północnej) Sympecma paedisca. (foto Piotr Mikołajczuk)

	Obie straszki, jak z resztą wszystkie Lestidae mają pterostigmy długie na co najmniej dwa pólka znajdujące się poniżej nich. Tu skrzydła Sympecma fusca. (foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Różnice
Poniższa ilustracja pokazuje przede wszystkim cechy odrębne widoczne na bokach tułowia obu gatunków straszek. Cechy te są identyczne u samców i samic. Widzimy tu też różnice w wyglądzie narządów analnych.

	Tułów straszek ma z każdej strony dwa ciemniejsze pasy (1 i 2) S. fusca ma oba pasy podobnej szerokości ograniczone niemal prostymi liniami. S. paedisca na górnym pasie ma charakterystyczny prostokątny lub trójkątny ząbek w miejscu, które pokazuje strzałka 1. Dolny pas jest węższy od górnego i pofalowany. Narządy analne obu straszek i obu płci są białe lub kremowe. Wewnętrzne u samców — małe. Na 10 segmencie odwłoka występuje u obu płci rozdwajająca się plamka, która u S.fusca jest zakończona dwoma kółeczkami, natomiast u S. paedisca — dwoma ostrymi ząbkami. (foto: Piotr Mikołajczuk i Ewa Miłaczewska)

Z terminami użytymi w opisie można zapoznać się na stronie: SŁOWNIK lub BUDOWA WAŻKI.